1 FORE KAZIK İMALATI

1.1 GENEL

Yöntem beyanı hidrolik olarak kazılan fore kazıkların yapımını ifade eder. Genel olarak, büyük çaplı fore kazıklar, yüksek kapasiteli delgi makineleri kullanılmak suretiyle geçici Muhafaza borusunun sokulmasıyla imal edilecektir. Aşağıdaki bölümlerdeki başlıca yöntemler, yapımın ilerleyişi boyunca incelemeye tabidir ve gerekirse değiştirilecektir.

1.2 STANDARTLAR VE ŞARTNAME

Tüm kazık işleri ACI 336 uygulama ilkelerinin ve alt yüklenici şartnamesinin gerekliliklerine uygun olarak gerçekleştirilecektir.

İlgili işlerin yürütülmesi konusunda beklenenden farklı koşullar ortaya çıkarsa veya bunun için özel prosedürler gerekirse, bu koşullar Müşavire rapor edilecektir.

1.3 MALZEMELER

İmalat sırasında kullanılacak olan malzemeler aşağıda belirtilen koşulları şartları sağlayacaktır;

Malzemeler

Slamp Aralığı

Ayrışmaya karşı bir güvence olarak, maksimum agrega boyutu 19 mm aralığında olmalıdır ve kaba agrega içeriğiyle karşılaştırıldığında kum-çimento içeriği yüksek olmalıdır.

Demir donatının çubukları arasındaki açık aralık, maksimum kaba agrega boyutundan en az dört kat fazla olmalıdır. Bentonit ve içme suyu beton ve bulamaç için uygun olacaktır. Tüm malzemeler, kazıkların tasarlanması, imalatı ve kurulmasına yönelik proje şartnamesine ve ayrıca tüm testlere ve malzeme şartnamesine uygun olacaktır.

1.4 YER TAYİNİ

Her bir kazık konumundaki mevcut zemin seviyesini inceleyin ve kaydedin.

Hassasiyet oranı şartnameye göre belirlenmek üzere bir total station kullanarak kazık konumunu Müşavirin çizimlerine uygun olarak belirleyin. Kesin kazık konumu, zemine uygun şekilde çakılmış demir işaret çivileri kullanılarak işaretlenecek ve kazı öncesinde onaylanacaktır. Demir işaret çivisi kelly ile delginin yerinin tayini için kullanılacaktır. Hatlar, seviyeler, konturlar ve veriler yerinde röperlerle belirlenecektir. Tüm mevcut sınır taşları ve röperler korunacaktır. Altyüklenici tarafından bozulan röperler, Yüklenicinin talimatına bağlı olarak Altyüklenici tarafından yeniden oluşturulacaktır. Tüm yer tayinlerinde, referans noktalarına ve ilgili Proje Çizimlerine referansta bulunulmalıdır.

Çelik muhafaza borusunun konumunu izlemek için, kazığın merkezine göre iki ortogonal konumda kontrol pimleri yerleştirilecektir.

1.5 ÖN DELME (GEREKLİYSE)

Zemin profilini tespit etmek ve delme yöntemini belirlemek amacıyla fore kazıklar için toplam üç ön delgi yapılacaktır. Bu ön delgiler, planlarda gösterilen konumdaki üretim kazıklarından uzağa veya Müşavirin talimatlarına göre yerleştirilecektir. Ön delgi, en az uygulama projelerindeki kazık alt kotlarına kadar indirilecektir.

1.6 TOLERANSLAR

Sözleşme belgelerinde aksi yönde bir hüküm yoksa, delgiler için aşağıdaki yapım toleransları geçerli olacaktır:

1. Kazığın merkezi, plan konumuna 76 mm (3 inç) mesafe dahilinde, delginin üst plan kotundaki yatay düzlemde olacaktır.
2. Bir kazığın dikey hizası plan hizasından metre başına en fazla 20 mm farklılık gösterebilir.
3. Tüm beton yerleştirildikten sonra, donatı kafesinin tepesi, plan konumundan en fazla 152 mm (6 inç) yukarıda ve en fazla 76 mm (3 inç) aşağıda olacaktır.
4. Kazığın üst kotu, plan delgi tepesi kotundan artı 25 mm (1 inç) veya eksi 76 mm (3 inç) toleransta olacaktır.

Önemli yeraltı engelleriyle karşılaşıldığında kontroller tekrarlanacaktır. Eğer kazının yeri gerekli toleransın çok dışındaysa düzeltilmeyecek, delik geri dolgulanacak ve geçici muhafaza borusu çıkarılacaktır. Spesifik gereklilikleri karşılamak için kazı prosedürü tekrarlanacaktır.

1.7 FORE KAZIK YAPIMI

1.7.1 Genel

Delme kazık konumunun ve delme araçlarının dikeyliğinin doğrulanmasından sonra başlayacaktır. Kazık kuyusu boyunca olan toprak özellikleri ve su seviyesi derinliği anlaşıldıktan sonra, spesifik kazık yapım yöntemi seçilecektir. Gerekirse kazık çalışması kazık boyunca olan geçici muhafaza boruları kullanılarak da uygulanabilir.

1.7.2 Mevcut Yapıların Korunması:

Altyüklenici mevcut yapılara ve tesislere zarar vermemek için operasyonlarını kontrol edecektir. Önleyici tedbirler arasında kuyuların göçmesini önleyecek yapım yöntem ve prosedürlerinin seçilmesi, muhafaza borusu veya palplanşın sokulması, delik açılması veya izin veriliyorsa patlatma gibi inşa faaliyetlerinin neden olduğu titreşimlerin izlenmesi ve kontrol edilmesi bulunur.

1.7.3 Kazık Kuyusunun Kazılması ve Kalıcı Üst Dolgunun Oluşturulması

Her bir fore kazığın merkez konumu, çalışma çizimlerine ve şantiye sınır işaretlerine göre referansla belirlenecektir. Kuyu uygun bir dış çapa sahip ağır geçici bir muhafaza borusu ile kazılacaktır. Sondaj borusunun ucunda alt kısım için özel bir kesici uç bulunur. Muhafaza borusu kesiti, özel muhafaza borusu eklemleri kullanılarak birleştirilecektir. Muhafaza borusu delgi ile veya gerekirse vibrasyonlu çekiç ile çakılacaktır. Delgi için gerekirse ek muhafaza boruları kullanılacaktır.

1.7.4 Kuru Yapım Yöntemi

Eğer statik zemin suyu seviyesi yaklaşık zemin seviyesine çok yakınsa ve eğer çok geçirgen toprak seviyeleri varsa, delgi sırasında kuru yapım yöntemlerinin kullanımına izin verilmeyecektir.

1.7.5 Muhafaza borusu Yapım Yöntemi

Muhafaza borusu yöntemi delik göçmesini veya deliğin aşırı deformasyonunu önlemede kullanılabilir. Fakat her halükârda, her bir kazığın yapımı sırasında en az 3 m uzunluğunda bir geçici muhafaza borusu kullanılacaktır. Muhafaza borusunun çevredeki zemin seviyesinin üzerindeki kısmı emniyet açısından ve beton dökme sırasında delikteki betonun kirlenmesini önlemek açısından en az 1.20 m olacaktır. Matkap ile delmeye başlamadan önce ilk muhafaza borusu mümkün olduğunca toprağa sokulmalıdır.

Kazıkların delgisi yeterli bir delme ekipmanı ile sağlanacaktır. Yeraltı suyu seviyesinin üzerindeki ve altındaki delme sırasında doğru boyutta matkaplar veya kovalar kullanılacaktır. Delme araçlarının çapları, kazık imalat projesi çiziminde tanımlanan kazık çapından az olmayacaktır. Belirlenen çapın sağlandığından emin olmak için burgu ve kepçe çapı gerektiğinde kontrol ve kayıt edilecektir.

Matkap genişliğinde (çap) %5’lik bir tolerans izni vardır. Geçici muhafaza boruları her bir sürekli uzantı boyunca muntazam bir kesitte olacak ve açılan kuyuya su ve hareketli toprağın girmesini önleme amacı için yeterli kalite, malzeme, uzunluk ve kalınlıkta olacaktır.

1.7.6 Dip Temizliği

Kuyu istenen derinliğe ulaştığında, dibi önce bir temizleme kovası ile temizlenecektir (bu amaçla modifiye edilmiş bir delme kovasıyla). Temizlik sırasında çıkarılan malzeme incelenecek ve devam edilip edilmeyeceği kararı Müşavir tarafından verilecektir (çıkarılan malzemenin bulamaç mı yoksa toprak mı olduğuna bağlı olarak).

1.7.7 Su Altında Yapım / Bentonit Bulamacı (gerekliyse)

Gerekirse, delgi sırasında kuyu dayanıklılığını sağlamak için ve artezyen basıncı nedeniyle meydana gelebilecek herhangi bir potansiyel zemin şişmesini etkisizleştirmek için su veya bentonit bulamacı kullanılacaktır. Kuyu, belirlenen bir katmana kadar geçici muhafaza boruları sokularak kuru olarak delinecektir. Zemin koşullarına bağlı olarak delme sırasında sırasıyla matkaplar ve kovalar kullanılacaktır. Muhafaza borusunun tepesi yerden en az 1 m yukarıda tutulacaktır. Muhafaza borusunun son yüksekliği Ana Yüklenicinin haritacısı tarafından kontrol edilecektir. Delme işlemi muhafaza borusunun dip seviyesine ulaştığında, kuyu su/bulamaç ile dolacak ve o zaman delme işlemi sürekli bir su/bulamaç pompalaması yoluyla sürdürülecektir. Delgi boyunca, su/bulamaç tepesi mevcut zemin seviyesinin en fazla 1 m altında tutulacaktır. Türbülanslardan ve emme etkilerinden sakınmak için delme uzun tutulmayacak ve kelly bar delme aracı yavaşça çıkarılacaktır. Çıkarılan toprağın yerini almak üzere pompalama yapmak için yeterli zaman sağlamak üzere kelly bar bulamaç tepesi seviyesinde de yavaşça çıkarılacaktır (ve bir süre o şekilde bekletilebilir). Böylece bulamaç tepesindeki ani bir alçalma önlenmiş olacaktır (kelly bar’ın hızı 8-10 m/dk olmalıdır). Ek 3-4 metre uzunluğunda bir muhafaza borusu deliğin yanında hazır bulundurulacaktır. Artezyen seviyesine temas etme durumunda, delme işlemi durdurulacak, ek muhafaza borusu monte edilecek ve hemen su/bulamaç ile doldurulacaktır. Böylece daha yüksek bir hidrostatik su/bulamaç basıncı sağlanabilir. Delgi derinliği operasyon kabininde deep meter ile kontrol edilebileceği gibi, şerit metre ile manüel olarak da ölçülebilir. Delme bilgileri kazık raporlarına kaydedilecektir. Delgi sırasında çıkarılacak olan mevcut dolgu malzemesi, beton dökümünün tamamlanmasından sonra geri dolgulamada yeniden kullanılmak için başka bir tarafta biriktirilecektir. Daha sonra, bir örnekleyici yardımıyla dipten kuyudaki bulamacın bir örneği alınacaktır. Örnekleyici bir silindirik çelik kutu, iki çelik top ve hem kutunun hem de topların içinden geçen bir çelik telden oluşur.

Daha sonra bulamaç kum içeriği, yoğunluk, viskozite bakımından vs. test edilecektir. Bentonitin test edilmesinde EN 1538’e uyulmalıdır. Dip örneklemesine ait test sonuçlarının gereklilikleri karşılamaması durumunda, bulamaç dalgıç pompa ile yeniden kumdan arındırılacaktır. Tamamen dibe indirilecektir (tabanın 50 cm üstü). Kumdan arındırma, bulamaç testleri ölçütleri karşılayana kadar devam edecektir. Bulamaç örneği dışarı pompalama yaparken boşaltma borusunun çıkışından alınacaktır. Sonrasında, kuyu dibi temizleme kovası tarafından yeniden temizlenecektir. Delgi derinliği operasyon kabinindeki deep meter ile veya şerit metre ile manüel olarak yeniden ölçülecektir.

1.7.8 Kazma ve Delme Ekipmanları

Kazı araçları planlarda gösterilen ve burada tanımlanan işi gerçekleştirmeye yetecek tasarımda, ebatta ve güçte olacaktır. Karşılaşılan malzeme geleneksel toprak matkabı kullanılarak delme kovaları ve oluk açma araçları ile delinemediğinde, Altyüklenici özel delme ekipmanı sağlayacaktır.

1.7.9 Engeller

Yüzey ve yüzey altı engelleri işveren tarafından kaldırılacaktır. Bu tür engeller, eski beton temeller gibi insan yapımı malzemeleri kapsayabileceği gibi, iri kaya parçaları gibi doğal malzemeler de olabilir.

Delgi Alt yüklenicisi yalnızca zemin etüdü raporunda belirtilen malzemeler bakımından delme ve kazma sorumluluğu taşıyacaktır.

1.7.10 Koruma Boruları

Sözleşme belgelerinde özellikle kalıcı muhafaza borusu olarak gösterilmediği sürece, tüm yüzey altı muhafaza boruları geçici olarak kabul edilecektir. Muhafaza boruları çelik, düzgün, temiz, su geçirmez olacak ve hem kullanma ve saplama gerilimlerine karşı, hem de beton ve diğer doğal maddelerin basıncına karşı dayanıklı olacaktır.

1.7.11 Kazı Denetimi

Altyüklenici her bir kuyu kazısının boyutlarını ve hizasını kontrol etmeye yönelik ekipmanlar sağlayacaktır. Boyutlar ve hizalama, Müşavirin talimatı altında Altyüklenici tarafından belirlenecektir. Kesin kuyu derinlikleri uygun ağırlıklı bir şeritle veya onaylanmış başka yöntemlerle ölçülecektir.

Kuyu temizliğine Müşavir tarafından karar verilecek, kuru kuyular için görsel inceleme, ıslak kuyular içinse Müşavir tarafından uygun görülen başka yöntemler kullanılacaktır. Ayrıca, kuru kazılar için suyun maksimum derinliği beton dökümü öncesinde 75 mm’yi (3 inç) geçmeyecektir. Kuru kuyular için, kuyu duvarları görsel olarak incelendiğinde delme araçlarının yerleştirilmesi ve çıkarılması sırasında duvarda açılmış olabilecek kesikleri içermeyecektir.

1.7.12 Yapım Toleransları

Sözleşme belgelerinde aksi yönde bir hüküm olmadığı sürece, yukarıda bahsedilen (başlık 6) yapım toleransları kazıklar için geçerli olacaktır.

Önemli yeraltı engelleriyle karşılaşılan durumlarda kontroller tekrarlanacaktır. Eğer kazının yeri gerekli toleransın çok dışındaysa düzeltilemez ve bu nedenle delik geri dolgulanacak ve geçici muhafaza borusu çıkarılacaktır. Spesifik gereklilikleri karşılamak için kazı prosedürü tekrarlanacaktır.

1.7.13 Donatı Kafesi Yapımı ve Yerleşimi

Kazık donatı kafesi çizimlerde gösterilen ayrıntılara uygun olarak gerekli uzunluklarda şantiyede önceden hazırlanacaktır.

Uzunlamasına demirler, bağlantılar, kafes güçlendirici çubuklar, ara parçalar, merkezleyiciler ve diğer gerekli donatılardan oluşan bu kafes, kuyu kazımı incelenip kabul edildikten hemen sonra ve beton dökme öncesinde tamamen montajlanacak ve bir birim olarak yerleştirilecektir. Beton dökümüne engel olmaması için, kafes kuyuya yerleştirilirken dahili güçlendiriciler çıkarılabilir.

Donatı kafesinin her bir bölümü paletli vinç tarafından kazığa kaldırılacak ve ardından bir sonraki bölüm eklenecektir. Ana çubukların birbirine eklenmesi uzunlamasına çubukların bindirmeleriyle örtüşmesiyle ve en azından 2 bölgeden tel bağlarla uygun şekilde iliştirilmesiyle sağlanacaktır. Ayrıca her bir bölümün tepe ve dip etriyeleri birbiriyle örtüştürülecek tel bağlarla sıkıca bağlanacaktır. Eklenmiş etriyeler üzerindeki 4 noktada tel bağlar kullanılacak ve her bir noktada 4 tel bağ uygulanacaktır.

Tüm donatı kafesini asarken etriyelerin sıyrılmasını önlemek için kafesin tepedeki ilk üç etriyesi uzunlamasına demirlere iliştirilecektir. Her bir etriyede 6 noktada tel bağlar kullanılacak ve her bir noktada 15 tel bağ uygulanacaktır.

Kuyudaki donatı kafesi, donatı çeliği bu şartnamenin izin verilen toleransları dahilinde kalacak şekilde bağlanacak ve desteklenecektir. Tüm kafes uzunluğu için eş merkezli aralık sağlamak için yeterli aralıklarla beton paspayları kullanılacaktır. Paspayları, kuyu için belirlenen betona eşit kalite ve dayanıklılıkta onaylanmış malzemeden yapılacaktır. Paspayları donatı kafesinin dışı ile kazılan deliğin yanı arasında en az 75 mm’lik bir halkasal boşluk bırakmaya yetecek ebatta olacaktır. Çelik kafesin tepesinin kotu beton yerleştirilmeden önce ve yerleştirildikten sonra kontrol edilecektir. Altyüklenici Müşavirin isteklerine uygun olarak düzeltmeler yapacaktır.

1.7.14 Betonun Dökülmesi

Beton, donatı çeliğinin yerleştirilmesinden sonra mümkün olduğunca erkenden dökülmelidir. Betonun dökülmesi, kuyunun dip kotundan tepe kotuna kadar sürekli olacaktır. Beton tremi borularıyla dökülecektir.

Kuyuya beton dökmeye başlanmasından dökümün tamamlanmasına kadar geçen süre 2 saati geçmeyecektir. Sözleşme belgelerinde izin verilmediği sürece beton karışımında su azaltıcılar, plastikleştiriciler ve geciktiriciler gibi katkı maddeleri kullanılmayacaktır. Kullanımı onaylanan tüm katkı maddeleri, betonun 2 saatlik döküm sınırlaması boyunca işlenebilir elastik bir durumda kalması için sahada karşılaşılan koşulara göre ayarlanacaktır.

Betonun dökülmesi öncesinde Altyüklenici slamp kaybı testinin sonuçlarını sağlayacaktır. Slamp kaybı testleri şantiye koşulları için uygun beton ve ortam sıcaklıkları kullanılarak gerçekleştirilecektir. Tüm beton dökme prosedürü ACI 309 uygulama ilkelerine uygun olmalıdır.

1.7.15 Tremiler

Tüm kuyularda beton dökümü için tremiler kullanılacaktır. Beton dökmek için kullanılan tremiler betonu kuyu taban kotuna boşaltmak için yeterli uzunlukta, ağırlıkta ve çapta bir borudan oluşacaktır. Tremi betona temas edecek alüminyum parçalar içermeyecektir. Minimum ve maksimum tremi iç çapı sırasıyla 6 inç ve 14 inç olacaktır. Treminin iç ve dış yüzeyleri, beton dökme sırasında betonun hem akışı hem de sorunsuz olarak çekilişine imkân tanımak için temiz ve düzgün olacaktır. Treminin et kalınlığı beton dökmeyi zorlaştıran kenar kıvrılmalarını veya keskin bükümleri önlemeye yeterli olacaktır.

Tremi kuyu taban kotuna yerleştirilinceye kadar su altında veya bulamaç altında döküm başlamayacaktır ve beton boşaltılması öncesinde sudan ve bulamaçtan tamamen ayrı tutulacaktır.

Treminin boşaltım ucu, döküm işlemleri sırasında betonun serbest radyal akışına izin verilecek şekilde yapılacaktır. Tremi boşaltım ucu, beton akışı başladıktan sonra her zaman betonun en az 2.0 m içinde olacaktır. Beton akışı sürekli olacaktır. Suyun veya bulamacın kazık betonuna sızmasını önlemek için, tremideki beton seviyesi her zaman kuyudaki bulamaç veya su seviyesinin üzerinde tutulacaktır.

Beton dökümü sırasında herhangi bir zamanda tremi ağzının sıvı beton kolonundan çıkması ve betonu, yükselen beton seviyesinin üzerine boşaltması durumunda, kuyu kusurlu sayılacaktır. Bu durumda Altyüklenici donatı kafesini ve betonu çıkaracak, Müşavirin talimat verdiği herhangi gerekli muhafaza borusu çıkarma işini tamamlayacak ve kuyuya yeniden beton dökecektir. Tüm kusurlu kuyular yenilenecektir.

1.7.16 Kazık Yapımı Sıralaması

Kazık yapımı sırası, yapım aşamasında veya yapımı tamamlanmış bitişik kazıklara herhangi bir zarar verilmeyecek şekilde düzenlenmelidir. Betonu yeni dökülmüş bir kuyuya yaklaşık altı kazık çapı aralıktan daha yakın bir mesafeye bir muhafaza borusu sokulması veya kuyu açılması yasaktır. Priz süresi 24 saat olarak kabul edilebilir. Kazık imalatı sırası Müşavirin onayına tabi olacaktır.

1.8 İZLEME

Yapılan kazıkları test etmek için kazık süreklilik testi uygulanacaktır. Süreklilik testlerinin tipi ve süreciyle ilgili ayrıntılı yapım yöntemi testler yapılmadan önce sunulmalıdır. Kazık yükleme testleri proje şartnamesine uygun olarak gerçekleştirilecektir. Yükleme testinin miktar ve tipi, yapım yeri ve yöntemi uygulama öncesinde onaya sunulmalıdır.

1.9 GÜVENLİK ÖNLEMLERİ

Şantiyede güvenliğin sağlanması için, mühendisler, operatörler, ustalar ve işçiler dahil olmak üzere şantiyede çalışan tüm personel, aşağıdaki talimatlara uymak zorundadır;

1. Kazık makinesinin çalışma alanına girilmeyecek
2. Kazık makinesi durana kadar makine etrafında herhangi bir faaliyette bulunulmayacak
3. Kazık makinesinin arkasında herhangi bir işlem yapılmayacak
4. Operatörle göz teması kurmadan herhangi bir faaliyete başlanmayacak
5. Kendi kararıyla hiçbir faaliyet yapılmayacak
6. Yetkisiz kişilerin şantiyeye girmesine izin verilmeyecek
7. Boş kuyular ve yeni beton dökülmüş kuyular kapakla ve etrafı çevrilerek korunacak
8. Beton mikserlerinin yetkisiz bir şahıs tarafından çalıştırılmasına izin verilmeyecek
9. Her zaman kendini korumaya yönelik ekipmanlar kullanılacak (eldiven, hava ventilleri, çelik burunlu botlar, kıyafet vs)

Ayrıca, bu hükümlere ek olarak, personel bir mazereti olmadığı sürece yüklenicinin genel Sağlık ve Emniyet kurallarına uyacaktır.

1.10 KAYITLAR

Fore kazık yapımının tüm kayıtları, her bir kazığın yapımının tamamlanmasından sonra Müşavire sunulacaktır.